Urodził się dnia 3 sierpnia 1901 r. w miejscowości Zuzela nad Bugiem, na pograniczu Podlasia i Mazowsza. Nad jego dzieciństwem zaciążyło dramatyczne wydarzenie śmierci matki. Przez całe życie tęsknił za nią. Ta tęsknota skierowała jego serce ku Matce Niebieskiej – ku Tej, „która nie umiera”.
Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie i Łomży wstąpił do Seminarium Duchownego we Włocławku. 3 sierpnia 1924 r. został wyświęcony na kapłana.
Po czterech latach studiów w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na Wydziale Prawa Kanonicznego i Nauk Społecznych uzyskał stopień doktora na podstawie pracy: Prawa Kościoła do szkoły.
Po studiach udał się w podróż naukową po krajach Europy Zachodniej. Interesował się szczególnie Akcją Katolicką i działalnością chrześcijańskich związków zawodowych.
Podczas wojny, jako znany profesor-społecznik, był imiennie poszukiwany przez Niemców.
W okresie Powstania Warszawskiego pełnił obowiązki kapelana grupy „Kampinos” AK, działającej w Laskach i okolicy oraz szpitala powstańczego w Laskach.
Zaraz po zakończeniu działań wojennych wrócił do Włocławka i zaczął organizować Seminarium Duchowne zniszczone w czasie wojny. W 1945 r. został rektorem Seminarium. Podjął też obowiązki redaktora tygodnika diecezjalnego „Ład Boży”, czynił starania o wznowienie czasopisma „Ateneum Kapłańskie”.
W 1946 r. Ojciec Święty Pius XII mianował księdza profesora Wyszyńskiego biskupem ordynariuszem diecezji lubelskiej.
Po śmierci kardynała Augusta Hlonda został arcybiskupem Gniezna i Warszawy, Prymasem Polski. W sytuacji jawnego prześladowania, aby uchronić Kościół i naród od napięć i rozlewu krwi, Prymas Wyszyński podjął decyzję zawarcia „Porozumienia”. Podpisali je przedstawiciele Episkopatu i Władz Państwowych 14 lutego 1950 r. Wobec braku Konstytucji była to jedyna deklaracja prawna określająca sytuację Kościoła w Polsce.
Władze komunistyczne nie zamierzały dotrzymywać zobowiązań. Raz po raz łamane były punkty „Porozumienia”. Prymas Wyszyński z wielką roztropnością, a jednocześnie odwagą bronił praw wierzącego narodu. Na konsystorzu w dniu 12 stycznia 1953 r. został kardynałem.
25 września 1953 r. został aresztowany i wywieziony z Warszawy. Przebywał kolejno w Rywałdzie Królewskim koło Grudziądza, w Stoczku Warmińskim, w Prudniku koło Opola, w Komańczy w Bieszczadach. W Komańczy, w dniu 16 maja 1956 r., napisał tekst odnowionych Ślubów Narodu, które zostały uroczyście złożone na Jasnej Górze 26 sierpnia 1956 r.
Dnia 26 października 1956 r. Stefan kardynał Wyszyński odzyskał wolność.
W latach 1957-1965 prowadził Wielką Nowennę przed Jubileuszem Tysiąclecia Chrztu Polski. W 1957 rozpoczął Nawiedzenie Polski przez kopię Cudownego Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej.
3 maja 1966 r. Prymas Polski, wraz z arcybiskupem Krakowa, Karolem Wojtyłą i całym Episkopatem, oddał Polskę Matce Bożej na wieczystą własność, w Jej macierzyńską niewolę miłości. W latach sześćdziesiątych czynnie uczestniczył w pracach Soboru Watykańskiego II. Na auli soborowej cieszył się wielkim uznaniem wśród biskupów świata.
16 października 1978 r. na Stolicę Piotrową został wybrany Polak – kardynał Karol Wojtyła. To wydarzenie było największą radością Prymasa Tysiąclecia i Kościoła w Polsce.
W czerwcu 1979 r. przyjął w Ojczyźnie po raz pierwszy od tysiąca lat widzialną Głowę Kościoła – Ojca Świętego Jana Pawła II – Papieża z rodu Polaków.
Odszedł do Boga 28 maja 1981 r. w Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego.
W 1986 r. rozpoczął się proces beatyfikacyjny Sługi Bożego Stefana kardynała Wyszyńskiego, Prymasa Polski. (...) Bóg w swej niewysłowionej Opatrzności pisze dzieje [Kościoła] poprzez dzieje duszy ludzi, zwłaszcza tych, którym szczególnie wiele zawierza. Zawsze bytem przekonany o tym, że Duch Święty powołał Waszą Eminencję w wyjątkowym momencie dziejów Ojczyzny i Kościoła – i to nie tylko Kościoła w Polsce, ale także i w tamtym świecie. Patrzyłem na to trudne, ale jakże błogosławione wezwanie od czasów mojej młodości i dziękowałem za nie Bogu jako za łaskę szczególną dla Kościoła i Polski. Dziękowałem za to, że „taką moc dał Człowiekowi" – i zawsze za to dziękuję.

Fragment listu Ojca Świętego Jana Pawła II
                do Stefana kardynała Wyszyńskiego, Prymasa Polski,

Watykan, 30 października 1979 r.